Wola ma dwa

Posuwamy w tył od peronu 8 lub wpszut na północ w stronę peronu Warszawawola, czyli przystanku byłej Warszawy Kasprzaka poddanej sztuce dekomunizacji (art deco). Na wysokości silosów zbożowych, których już nie ma, w miejscu gdzie gen. Bem skręca się generałem Prądzyńskim, tam, gdzie sterczą ruiny biurowe fabryki lizaków Lillipopa – właśnie tam, bo nigdzie indziej, czyli dokładnie tam – mazowiecka kolej wznosi ogromny pomnik
w bardzo modnym ostatnio stylu schodkowym.

Pomniki są dwa: przed siebie i od siebie. Będą niedługo upamiętniać kładkę, która do niedawna była przęsłem na ul. Zawiszy, który kolej sobie skradła i gdzieś wywiozła, żeby kiedyś powrócić, przerzucić nad torami, by ludzie w garniturach z hali Expo mogli się spiąć te 50 schotków do góry i dołu, rozpamiętując expozycję i wietrząc handel. Wydaję się również, iż kolej stara się tą instalacją wykrzyczeć swój odwieczny ból niemożności puszczenia torów schodami.

Cywieszże. 7 lipca 2017 r. 23.18. Ostatnie chwile wiaduktu na Zawiszy.
W strugach dżdżu i szczu przęsło odjeżdża ciężarówką nr 13 w nieznane miejsce. Robotnicy demontujący płakali widząc w jak świetnym stanie był ten wiadukt. Wyciągali ręce, krzyczeli: — Po co to? Dlaczego go demontujemy? Tam są nawet dziury po kulach, pamiętające oblężenie Warszawy w 1939, pamiętające Powstanie 1944, pamiętające stan wojenny 1981.. Och, niemądra mazowiecka ta kolej.. Niemądrzy inżynierowie w białych kaskach.. Biada.

Czywiesrównies.. że wiadukt na Zawiszy jest znany z jednego dołującego zdjęcia, opublikowanego w 1938 r. w biblii Woli pt. "Wola ongi i dziś"?

W chwili obecnej służą jako trenażer wycieczkowy przed zwiedzaniem innych stołecznych pomników. Niestety, jednak podobnie jak przy innych pomnikach schyłkowych tu również jest całodobowa ochrona (przebrana za starą furgonetkę, zaparkowaną nieopodal). Stej szarp!

Wall of Doom

Wchodzimy w zapowiedziane głębiej z murem. 
Łowcom nagród i łolhanterom rzucimy garść murowanych tropów.

Po pierwsze mur został zaślubiony dewastacji już wcześniej. W zeszłym roku dłoń wandala nakreśliła go znakiem zagłady. Trudno więc uznać za przypadkowe, że wywrócił się centymetry tuż obok klątwy i rok potem właśnie. Zdewastowane zostały sekwencje cegieł między filarem nr 8 do nr-u niemal 13 na kierunku wschodnim, a sam przeklęty doom goes no boom.
Czy to wręcz nie niemożliwe, nie?

<>

Po drugie, tam ciągle się schodzą i patrzą ludzie. Poniżej widzimy kręcącą się parę, kochającą mur akurat na odcinku zdewastowanym i krwawem potem. Niby zaduma, ale różnie bywa. Obserwujemy też kolejny slajd, jak ktoś czarny zbiega i oddala ogrodzenie jak oparzony, zaś mur się na niego wychyla i skłania. Parzy się również w tym samym miejscu dewastacji
z przyszłości i ewidentnie coś kłamie. No coś takiego, prawda? Czy to nie dziwne i nieprzypadkowe?

Wzdłuż muru snują się też auta osobowe lub ciężarówki znające niejedne transy. Na poniższym slajdzie widzimy jak cegły kruszeją i dopasowują do zarysu naczepy z Koszalina. Mimikra popada w empatię, empatia w chlorofil, a ten finałowo rozkwita bajecznym drzewem, summa summarum. Trop o samozwaleniu jest jednak najmniejszym i najmniej godnym do przyjęcia, bo odbiera nadzieję.

<>

Kolejna tropa, no właśnie, drzewa! Drzewa mogły tego dokonać swą niewidoczną częścią. Mur w miejscu dewastacji i tak był mocno wychudzony, na jedną cegłę, w trakcie ćwierć wieku właścicielstwa właścicieli wychylony już tak bardzo mocno ku ziemi, że wszyscy myśleli, że lada dzień się wyścieli, i wyobraźnią widzieli, że zaraz podrzucone korzeniem cegły rozpiszgną się na zewnątrz, co w końcu wszyscy zobaczyli, bo zrelacjonował to na ciepło ważny portal o wypadkach i stłuczkach TVN Warszawa.

I tak jak liczba mnoga w gończym afiszu Biernackich sugeruje pomoc zorganizowaną, to tytuł tefałenu wprowadza w Bierniku dodatkową mnogość gazowni (tj. "wolskie gazownie"), no ale dziennikarze motoryzacyjni mogą się za dobrze nie znać na wszystkim. Jest również możliwość, że TVN Warszawa zaczął wreszcie informować warszawską gwarą, ale jeden tytuł skowronka nie czyni.

Drzewa to potęga, nie należy z nimi wchodzić w bójkę, a fundacja właścicieli Woli wykarczowała ochoczo mnóstwo drzewostanu po linii prośby konserwatora Michała i społeczników Zwoli. Oby pozostałe drzewa w gniewie za poległych bohaterów nie roszsadziły samych zbiorników, a nie tylko ich okalenia.

<>

Trip czwarty jest bardzo następny. Podejrzewa działalność zorganizowaną. Wiadomo, że od wielu lat działa w stolicy gang doktora Burzymurka. To on odpowiada za liczne dewastacje warszawskich murów.

W lutym 2011 burzył na Bródnie,

w marcu 2012 zawalił powązkowski na Smętnej,

aby kilka miesięcy później podjąć nieudaną próbę dewastacji na ulicy Spokojnej.

W tym roku wypłynął na mury krajowe i zdemolował Kraków, a odbyło się to 24 września – o zgrozo! rety! – na 3 dni przed nocą zagłady Prądzyńskiego!

Z kolei doniesienie od słuchacza pod poprzednią audycją mówi już o wampirze szalejącym liczbie pojedynczej na całym Szląsku i 1 milionie nagrody (to jest dopiero nagroda!).

Podsumowując. Widać, że sama fundacja optuje się na "gang doktora", bo używa liczby mnogiej w ogłoszeniu wskazującym (że "sprawcy"). TVN rozmnaża gazownię, ale trudno wyczuć stanowisko co do liczby bandziorów.

<>

Kolejny szerlok pochodzi od niedopałka. Od wielu miesięcy na terenie zbiorników trwa mozolny teren budowy i wejście zabronione. Strop wyższego zbiornika jest styropianizowany i to właśnie wtedy spadający niedopałek papierosa mógł się zatlić, zająć mur dewastacją, a nawet zranić jakieś przechodzące dołem nocne dziecko.

Nie jest to pozbawiona teoria, ponieważ na początku września spłonęło biuro parkingu mamy Mariusza & Co. (Prądzyńskiego 11, na przeciwko zbiornika). Szczęśliwie nie było ofiar, ale ucierpiało kolekcjonowane latami mienie, a spółka musiała przenieść swoją siedzibę na sąsiednią, strategicznie i numerologicznie nieporęczną, posesję nr 13. Lecz nie z nami ta numerologia. Parkingi nie płoną se bez powodu i mocodawcy.

Dzieci w dole są w tym rejonie szczególnym oczkiem u wagi, ponieważ fundacja w temacie "pojęcia" stawia sobie na celowniku krzewienie dzieci
w kulturze technicznej. Jeden z donosicieli pod tekstem w tvnwarszawa wskazuje je nawet jako bezpośrednich wykonawców dewastacji muru.

No, jak tak można? Tutejsze dzieci nigdy nie bujają.

<>

Po szóste: ochrona. Dewastacja odbyła się kilkanaście metrów od parterowego apartamentu ochrony. Niemożliwością wręcz wydaje się, że niedopałek lub gang steroryzował mur pod rosłym nosem ochroniarzy.

A jeśli to sami strażnicy coś tu trenowali nocą? ćwiczyli na ogrodzeniu paralizator, kopy spółobrota lub lewe ciosy sierpniowe? Trzeba by w sprawie spersonalizowania sprawcy podjął czynności wykrywcze odpowiednio zzadaniowany policjant, cytując słowa pani komisarz oficer prasowej praskiej. W wolskich kolosach miesza się obecnie tylu robotników ochrony, temat leży na styku tylu powiązań z politykami, gangiem, Gandhim i prokuraturą, że wyłuskanie tego igłą będzie niesłychanie wręcz niemożliwe.

Ochrona kolosów w olejnej impresji znanej wolskiej artystki Pauliny Kosowskiej robiącej w poetyce płótna i świętości. Trzeba podkreślić, iż tota sama poetka, która namalowała zjawiskową melancholię na temat postaci w niemieckim hełmie chcącej wydostać się z bunkra na Górczewskiej. Do nabycia na koszulki, nogawki, proporce, dziary.

<>

I wreszcie ostatnie: zapomniana rozbiórka. Wiosną na znak wykazania się pracą państwo fundacja rodziny poczęli rozbierać teren, demontować rzeczy, detonować zieleń i studzić protesty, tak więc przy okazji mógł też zostać rozebrany fragment ogrodzenia, który roszpizgnął się nocą z 27 na 28 września. Rozebrano przeszłość, aby posunąć ją w przyszłość.

Jak zapowiadaliśmy wcześniej – klandestino, kamfora, kamorra i nic tu więcej słuchaczu nie wyniuchasz.

Wiek dewastacji

Na dzielnie padł blady strach i ludzkie pojęcie o wyobrażeniu.
Sąsiad patrzy sąsiadowi z ukosa, czy nie ma aby kawałka muru na rękach, czy aby gaz mu się z mankietów nie sypie. Zaś za wskazanie można dostać przysmaczek.

Cholera! Cholera jasna! Przecież podobnie było już równo przed stu laty,
gdy w cholernym 1917 roku (za gubernatora Beselera i tego cholernego Gazowego Towarzystwa z Dessau) zniszczono drewniane ogrodzenie na gaz! Fakt, wtedy w Warszawie panował ciężki głód, mróz, Niemiec i niemoc okupacyjnej nocy. Fak. Na opał rozebrano wszystkie nie tylko płoty, ale też otaczające na ogół Wolę cholerne wiatraki. A jak wiadomo wiatraki muszą być zdrewniane, bo sieją wiatr, fck.
Wtedy właściciele Woli nie funkcjonowali jeszcze fundacją, a już fundowali 10 tysięcy.

Teraz nie ma jeszcze okupacji, lecz jest dewastacja i apel rodzinnej fundacji
o beżowej nazwie. Co możemy wyczytać z apelu? Widzimy, że "Pojęcie o wyobrażeniu" o nic nie prosi. Jedynie twardo informuje i rozdaje stawkę.
Po prostu wie, że są sprawcy i że nieuchronnie nagrodzi za ich wskazanie. Wyciąga też rękę. Roszplakatowała się szeroko po drzewach, po szkwerach, po zakazach pisania. Właściciele Woli mogą wieszać gdzie chcą.

Pojawił się również ich kolorowy apel w "Echo na Woli", krótkiej gazecie, skierowanej głównie do czytelnika nie używającego Adblocka.

Sto lat temu sprawcy zostali wskazani, skazani i powieszeni.
Ale jak będzie tym razem? Czy wskazanie nastąpi za podaną kwotę, czy mieszkańcy Woli nabiorą wodę i podbiją właścicielom stawkę? W końcu co to jest 10 tysięcy? Dwa ajfony lub słoik kawioru? Heelo o oooł *
_________
* w wersji agent Cooper

Wkrótce będzie więcej slajdów, więcej murów i gazów! Już jutro rozmnożymy różne teorie, czyniąc szerokie dewastacje! Uchylimy rąbka wielkiego clandestino i chwycimy brzeżka nadziei!
Kombak!

Prądzyńskiego 6/8 > Kotły Borensztädta

Zatkało nas po kolejnym numerze generała Pe, ale wracamy..

W maju — tam gdzie w Prądzyńskiego wlewają się nurty Brylowskiej, Sławińskiej i Kolejowej, tam gdzie rodzima skromnota umiejętnie połączyła się z zachodnioberlińskim modernizm — tam właśnie odeszło Woli wyjątkowe miejsce..

I wtem jesteśmy już na antenie I Wojny Światowej, gdzie wielu Polaków jest demontowanych do Rosji! Część z nich w obawie przed Niemcami, inni przymusowo. Na wschód unoszone są całe fabryki z personelem. Z Woli pojechał m. in.: z Dworskiej Gerlach i Pulst, "Parowóz" z Kolejowej, z Bema Lilpop, Rau i ten trzeci. Centrami polskiej emigracji stają się Charków, Petersburg i Moskwa. Gdy w Rosji wybucha rewolucja, a w Polsce wybija się Polska, większość rodaków wraca. Gdy zaczynają się repatriacje, tylko nieliczni decydują się zostać Nowotkami i Dzierżyńskimi.

Jedną z osób, która wróciła z Petersburga był Władysław Borensztädt — lewicowiec, członek SDKPiL, działacz emigracyjnego związku polskich kolejarzy — który po doznaniu rosyjskiej rewolucji szybko postawił na polski kapitalizm i na ul. Prądzyńskiego założył fabrykę kotłów
i urządzeń sanitarnych.
Tak pokrótce zaczyna się skończona historia adresu Prądzyńskiego 6 (1924 — 2013).

W 1925 r, pan Borensztädt wyrasta tam fabrykę i dom, a dekadę później dobudowuje prostopadle dom większy, modernistyczny.

Przez całe między wojnami rozgrywają się tam nierdzawe kotły.
Firma prężnieje, przekształca się z p. Artysiewiczem
w spółkę, wzbogaca wachlarz sanitariatów: dzieją się kaloryfery, kuchnie, rożne rurki, pałączki, kanalizacyjne złaczki.Borensztädt zdobywa klientelę i medale, .scala hermetyczne środowisko Zrzeszeniem Kotlarzy Miedzi; produkty komplementuje prasa.

Gdy następuje wojna nr 2, fabryka toczy się dalej, tyle że wytwarza już "Sanitäre Anlagen".
W okolicy szaleje krwawy żandarm Karl "Panienka" Schmalz, a z wnętrza kamienicy Prądzyńskiego 6 — jak informuje nasz terenowy koresspodent — "dochodzą wesołe śpiewy i pijackie pohukiwania niemieckich oficerów".

Przyhaltujmy się na chwilę przy postaci krwawego "Panienki". To komen-
dant posterunku żandarmerii kolejowej na Dworcu Zachodnim, chłopiec ponadprzeciętnej urody i o odrażającym charakterze. Terroryzował całą kolejową okolicę, walczącą z okupantem m.in. kradzieżą węgla. Za kradzież kilku bryłek bahnschutz Schmalz zabijał na miejscu. Na Prądzyńskiego 6 zastrzelił na oczach rodziny p. Marczaka, ojca sześciorga dzieci, błagającego na kolanach o litość.
"Panienka" był na tyle dojmujący, że pod koniec 1943 r. zatroszczył się o niego Kedyw w specjalnie dedykowanej akcji (pisał o niej Wł. Bartoszewski
w "Stolicy" 46/1956, Bratny w "Kolumbach", wersja filmowa jest w 2. odc. "Kolumbów" Morgensterna, zaś nasz korespondendt odmalował terenowo alternatywną wersję finału: — Po prostu zajebali skurwiela, jak psa. Normalnie, kolbami go zatłukli).*

Wracamy w fabryczny kocioł Borensztädta. Po wojnie bulgoczą tam już dwa młodsze pokolenia — syn Władysława Tadeusz oraz wnuki: Bożena, Robert
i Roger. Fabryka kotłów zostaje zredukowana do warsztatu kotlarskiego (przekształconego płynnie w latach niedawnych w firmę szyjąca kabury dla policji), druga żona Tadeusza — Lidia — prowadzi sklep spożywyczy, a na tej samej posesji, ale pod odrębnym adresem (Prądzyńskiego 8), Robert Borensztädt ma warsztat samochodowy. Gdy po '45 roku pod wprowadzają się nowi lokatorzy, małą knajpkę otwiera tam niejaka Radoszowa.

Nie znamy dokładnej daty, kiedy rodzina Borensztädtów sprowadziła się
do Warszawy. Najwcześniej w księgach pojawia się Borensztädt Edward , urzędnik rządowy (w 1870 r.). W następnych latach można to nazwisko spotkać nielicznie w różnych miejscach na Pradze, Śródmieściu czy wreszcie na Woli. Wg. aktualnych danych w całej Polsce żyje tylko kilka osób, które
go nosi (i wszyscy w Warszawie).
Długą obecność na Prądzyńskiego rodziny o nietypowym nazwisku zakoń-
czyła sprzedaż za gotówkę w konto i buldożer. Adres (wraz z warsztadtem) zwinięto w niecały tydzień . Teraz ma tam powstać "kameralny budynek"
o sześciu piętrach i adresie Brylowska 2.
Bardzo na przykro, bo zawsze lubliśmy lubić to miejsce.

Z ciekawostek turystycznych można jeszcze wymienić:
a. Dwa niestniejące tobruki tuż obok (jeden tuż przy warsztacie samochodo-
wym i skrzyżowaniu z Brylowską, drugi po przeciwnej stronie; oba bunkry wysadzono w l. '60).
b. Nieistniejącą pętlę przedwojennych tramwajów w ujściu ul. Tunelowej
w Prądzyńskiego (stąd dość podejrzanie rozległy kształt owej delty);
Pętla "Czyste" istniała od 1938 do 1944 r. i sięgały do niej: 5-ka z 15-tka oraz jedynka + 14-ka (podczas okupacji); po wojnie szyny z odcinka Brylowska-Tunelowa zasiliły tramwaje na moście Śląsko-Dąbrowskim.

_______
* Opowieść o akcji na "Panienkę" miała być motywem przewodnim naszego cyklu — szumnie ongiś zaaapowiadanej — "Grupy Rekonstrukcyjnej Filmu Wojennego" (przepraszamy, ale utknęło w pomroce nabieżających niusów).

A dla chcących ponieść ciekawość wzrokową — slajdy rozbiórkowe naszego reportera na wysokościach.
Vuala!